mjekesi

Muri qelizor te algat

Muri qelizor te algat ka ndërtim krejtësisht tjetër. Te numri më i madh i algave, mikroﬁlamentet strukturale përbëhen nga Celuloza. Te disa alga në vend të celulozës janë gjetur lloje tjera të polisakarideve si për shembull ksilanet dhe mananet. Matriksin e murit qelizor të algave e përbëjnë shumë lloje të polimerëve, Më së shumti ka heteropolisakaride dhe diçka më pak proteina dhe lipide. Për shembull te alga Chlorella pyrenoidosa matriksi është kryesisht i përbërë prej galakforamnanit.

Muri qelizor te kërpurdhat

Muri qelizor te kërpudhat është kryesisht i ndërtuar prej polisakarideve. Në sasi më të vogla përmbajnë proteina, lipide dhe përbërës tjerë. Te kërpudhat me micel, pjesa strukturale e murit qelizor (mikroñlamentet) është e ndërtuar nga lloje të ndryshme të polisakarideve. Te kërpudhat e ulëta prej kitine (polimer i N-acetil glukozaminit) ose nga kitozani (polimeri i glukozaminit të paacetiluar ose pjesërisht të acetiluar). Rrjeta prej mikrofibrileve është e zhytur në matriks, substancë që kryesisht përbëhet prej polisakarideve të tipit a-glukaneve, mananít dhe galaktanit, si dhe sasi të konsiderueshme të proteinave dhe lipideve.

Muri qelizor i tharmit të bukës është gjithashtu kryesishtl ndërtuar prej polisakarideve. Më së shumti janë prezent polimerëte degëzuar të manozës (mananet) dhe glukoza (glukanet). Në murin qelizor të Saccharomyces cerevisiae, sasia e përgjithshm 5 përbërësve të këtillë arrijnë rreth 85%.

Muri qelizor te bakteret

Në përbërjen e murit qelizor të baktereve hyjnë polimeret Speclﬁke Si: glikopeptidet (emërtohen ndryshe edhe si peptidoglíkane, mukopeptide ose mureine) që kanë rol të komponentës strukturale (mikrofilamentet). Ato janë heteropolimer me strukturë rrjetore të përbërë nga polisakaride dhe pjesë peptidike. Pjesa e polisakarideve paraqet polimer linear të arninosheqernave N-acetil-glukozaminit dhe acidit N-acetil në mënyrë të njëjtë përsëriten dhe janë të lidhur mes veti.

Muri qelizor

Muri qelizor paraqet komponentë të rëndësishme strukturale për mikroorganizmat. Ai e mbron qelizën nga faktorët e ambientit të jashtëm dhe ia përcakton formën asaj. Vetëm një numër i vogël i mikroorganizmave (mikoplazmat dhe disa protozoar) nuk posedojnë mur qelizor. Përbërja e murit qelizor është mjaft e ndërlikuar dhe specifike për grupe të veçanta të mikroorganizmave. Marrë në përgjithësi, muret qelizore te shumica e mikroorganizmave, janë të ndërtuar nga dy lloje të komponentëve: më shumë ose më pak njeta e organizuar prej mikrofilamenteve (komponentë strukturale) dhe matriksi në të cilin janë të zhytur mioñbrilet. Struktura e këtillë, të rikujton betonin me armaturë në të cilin mikrofilamentet paraqesin amaturën, kurse matriksi çimenton e agreguar.

Në përbërje të murit qelizor të qelizave bakteriale hyjnë lloje të ndryshme të polimereve. Disa prej përbërësve janë specifike vetëm për lloje të caktuara të mikroorganizmave. Për këtë arsye, përbërja kimike e mureve qelizore është e rëndësishme për dallimin e llojeve të veçanta të mikroorganizmave dhe sistematizimin e drejtë të tyre.

Transcitoza

Termi transcitozë do të thotë trans-kalim dhe citos-qelizë. Është proces gjatë të cilit bëhet bartja e materialit të caktuar në qelizë, pasi të jetë shfrytëzuar nga ana e Vet qelizës nëpër të cilën kalon. Materiali që hynë në qelizë përmes rrugës së endocitozës, me anë të rrugës së transcitozës e kalon citoplazmën qelizore dhe del nga qeliza me anë të rrugës së egzocitozës. Transcitoza është prezent te qelizat endoteliale, si dhe te kapilarët ku me anë të kësaj rruge bëhet transportimi i makromolekulave prej gjakut në kapilarë deri te hapësirat ndëmijet qelizore te indeve për rreth dhe anasj elltas.

Fagocitoza

Fagocitozë do të thotë fagos-gëlltitje dhe citos-qelizë (transportim me anë të gëlltítjes). Është proces atë të cilit bëhet bartja e thërrmij ave të caktuara me anë të gëlltitj es, të cilat mund të arrijnë madhësi të caktuar prej disa mikrometra si p.sh. bakteret si dhe llojet e ndryshme të qelizave të diferencuara ose thërrmija të tjera. Gjatë invagjinimit të membranës te fagocitoza marrin pjesë edhe elemente të citoskeletit qelizor, siç janë mikroñlamentet të cilat janë të vendosura drejtpërdrejt në membrane. Me anë të procesit të fagocitozës u mundësohet organizmave protozoik që të ushqehen me lloje të ndryshme të thërrmijave të ambientit për rreth ose me lloje të ndryshme të organizmave njëqelizorë.

Endocitoza selektive

Kryhet me anë të Vezikuleve specifike, të cilat janë elastike dhe nga ana citoplazmatike e membranës posedojnë lloje të veçanta proteinesh të ﬁj ezuara, të njohura me emrin klatrin. Me formimin e Vezikuleve specifike, gjatë procesit të endocitozës selektive proteinat kiatrin lidhen për membranën e vezikaleve, duke formuar kështu një lloj barrierë, ashtu që membrana në atë rast ndahet prej citoplazrnës. Molekulat e klatrinit kanë aftësi specifike ushqyese, kur lidhen për membranën selektive vezikulave njekohesisht. Thuhet se klatrini ka rol të që të mundësojë invagjinimin e membranës dhe të membranës elastike.